Wątroba:
wielofunkcyjny organ
Wątroba jest największym gruczołem w organizmie i spełnia wiele różnych zadań. Na przykład wątroba jest niezbędna do trawienia pokarmu, syntezy białek i usuwania z organizmu substancji toksycznych.
Wątroba ze względu na ogromną liczbę funkcji i liczne obciążenia może doświadczać szeregu problemów i chorób.
Czynniki szkodliwe dla wątroby1
Nadwaga i otyłość
Nadmierne spożycie kalorii i niedostateczne ich spalanie z powodu braku aktywności fizycznej przeciąża wątrobę i może być przyczyną stłuszczenia wątroby. W przeszłości alkohol był uważany za najczęstszą przyczynę stłuszczenia wątroby. Obecnie to nadwaga jest głównym czynnikiem ryzyka predysponującym do stłuszczenia wątroby, ponieważ dotyka coraz większej liczby populacji z krajów uprzemysłowionych.
Cukrzyca typu 2
Cukrzyca typu 2 i stłuszczenie wątroby są od siebie zależne. Cukrzyca typu 2 może przyczyniać się do rozwoju stłuszczenia wątroby, a stłuszczenie wątroby przyspiesza rozwój cukrzycy typu 2.
Spożycie alkoholu
Nadmierne spożycie alkoholu jest szkodliwe dla wątroby. Mężczyźni nie powinni przekraczać 4 porcji standardowych alkoholu (tzn. 40g czystego, 100% alkoholu) dziennie. Cztery porcje alkoholu to: 2 półlitrowe piwa (5%) lub 2 kieliszki wina (12%) o pojemności 200ml lub 120ml wódki (40%). Kobiety nie powinny przekraczać 2 porcji standardowych alkoholu czyli przykładowo:1 półlitrowe piwo (5%), 1 kieliszek wina (12%) o pojemności 200ml lub 60ml wódki(40%).
Choroby wątroby
Ostre i przewlekłe choroby wątroby mogą prowadzić do wielu różnych zaburzeń, które można zdiagnozować jako zapalną chorobę wątroby.
Możliwe przyczyny zapalnej choroby wątroby to:
- wirusy, na przykład wirus zapalenia wątroby typu C
- toksyny, takie jak alkohol i leki (lub chemikalia)
- złogi tłuszczowe w wątrobie, podobne do tych, które występują w stłuszczeniu wątroby
Stłuszczenie wątroby i jej konsekwencje:
Stłuszczenie wątroby jest najczęstszą chorobą wątroby i może przekształcić się w stłuszczone zapalenie wątroby a następnie doprowadzić do zwłóknienia wątroby oraz do marskości wątroby.
Stłuszczenie wątroby
Stłuszczenie wątroby to stan, w którym w komórkach wątroby gromadzi się nadmiar tłuszczu.
Stłuszczeniowe zapalenie wątroby
W następnym etapie, który rozwija się u co drugiej osoby dotkniętej chorobą, w wątrobie pojawiają się reakcje zapalne.
Zwłóknienie wątroby
Stłuszczeniowe zapalenie wątroby może przekształcić się w zwłóknienie wątroby, które jest początkowym etapem bliznowacenia wątroby.
Marskość wątroby
W marskości wątroby bliznowacenie jest tak zaawansowane, że powoduje zaburzenie prawidłowej architektury wątroby i prowadzi do dysfunkcji wątroby
Stłuszczenie wątroby
Stłuszczenie wątroby to stan, w którym nadmiar tłuszczu gromadzi się w komórkach wątroby, często spowodowany nadmiernym spożyciem alkoholu. Ponadto stłuszczenie wątroby może być spowodowane nadwagą, niewłaściwą dietą, brakiem aktywności fizycznej lub cukrzycą typu 2. Leki uszkadzające wątrobę, substancje chemiczne lub genetyka mogą być również przyczyną stłuszczenia wątroby. W takich przypadkach nazywa się to niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby (NAFLD). NAFLD jest najczęstszą chorobą wątroby na świecie. W czerwcu 2023 powstało nowe określenie stłuszczenia wątroby i zamiast NAFLD używa się nazwy– stłuszczeniowa choroba wątroby związana z dysfunkcją metaboliczną czyli MASLD.
Stłuszczeniowe zapalenie wątroby
W drugim etapie, wątroba wykazuje już reakcje zapalne. Stłuszczeniowe zapalenie wątroby dzieli się na „niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby” (NASH) nie związane ze spożywaniem alkoholu i „alkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby” (ASH) spowodowane spożyciem alkoholu. Zapalenie wątroby jest uważane za przewlekłe, jeśli trwa dłużej niż sześć miesięcy.
Zwłóknienie wątroby
Stłuszczeniowe zapalenie wątroby może przekształcić się w zwłóknienie wątroby, które jest początkowym bliznowaceniem wątroby i wstępnym stadium marskości wątroby. Trwający stan zapalny prowadzi do nadmiernego gojenia się ran, w którym tkanka łączna jest coraz bardziej odkładana w wątrobie, zastępując normalną tkankę wątroby i tworząc blizny. Zwłóknienie może również rozwinąć się z przewlekłego zapalenia wątroby o innej przyczynie niż stłuszczenie wątroby.
Marskość wątroby
W marskości wątroby bliznowacenie jest tak zaawansowane, że powoduje zakłócenie normalnej budowy wątroby i powoduje jej dysfunkcję. Prawie wszystkie przewlekłe choroby wątroby prowadzą w końcowej fazie do marskości wątroby. Najczęstszymi przyczynami są zwiększone spożycie alkoholu, stłuszczeniowe zapalenie wątroby i przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby. Marskość wątroby może prowadzić do rozwoju raka wątroby jako choroby wtórnej.
Ważne: choroby wątroby zwykle nie dają objawów
Początkowo zapalenie wątroby często nie daje żadnych objawów lub daje tylko bardzo nietypowe objawy, takie jak zmęczenie, utrata wydolności lub utrata apetytu.
Ból w prawej górnej części brzucha (ból wywołany jest przez nacisk powiększonej wątroby na sąsiadujące tkanki, narządy – sama wątroba nie boli) oraz zażółcenie skóry i oczu występują tylko w zaawansowanych stadiach. Dlatego sensowne jest regularne sprawdzanie stanu wątroby przez lekarza prowadzącego – zwłaszcza jeśli należysz do grupy ryzyka.
Nazwa produktu leczniczego i nazwa powszechnie stosowana: Lagosa (Silybi mariani extr. siccum). Postać farmaceutyczna: tabletki drażowane, 1 tabletka drażowana zawiera 240,0 mg suchego ekstraktu z ostropestu plamistego (Frukt. Cardui mariae) odpowiadającego 150 mg sylimaryny w przeliczeniu na sylibinę. Wskazania: Stany po uszkodzeniach wątroby spowodowanych działaniem związków toksycznych; jako leczenie wspomagające w przewlekłych stanach zapalnych wątroby. Przeciwskazania: Nie stosować przy nadwrażliwości na substancje czynne lub pomocnicze zawarte w produkcie. Podmiot odpowiedzialny: Wörwag Pharma GmbH & Co. KG, Flugfeld-Allee 24, 71034 Böblingen, Niemcy. Pełna informacja o leku dostępna na życzenie. Informacja medyczna: Woerwag Pharma Polska Sp. z o.o. Dziekońskiego 1, 00-728 Warszawa, tel. 22 863 72 81, fax 22 877 13 70. Kategoria dostępności: Lek wydawany bez recepty.
To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Nie przekraczaj maksymalnej dawki leku. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
Referencje
- Habior A., Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby a otyłość, Postępy Nauk Medycznych, tom 26, nr 5B, 2013. 2.Kosmalski M. Niealkoholowe stłuszczenie wątroby z cukrzycą typu 2
–niedoceniony problem kliniczny, 25 lutego 2020, NR 21 https://www.kardiologia-i-diabetologia.pl/artykul/niealkoholowe-stluszczenie-watroby-z-cukrzyca-typu-2-niedoceniony-problem-kliniczny.
Data dostępu: 22.10.2021. 3.Szymańska M, Prystupa A, Koprianiuk-Sowińska A, Schabowski J, Mosiewicz J. Alkoholowa choroba wątroby w praktyce lekarskiej. Med Og Nauk Zdr.
2011;17(3):148-154. 4. Alkohol jest substancją toksyczną, http://pa-nieslyszacy.info/pl/index.php/limity-spozycia-alkoholu.Data dostępu 09.01.2022. 5. Ipsen DH, Lykkesfeldt J, Tveden-Nyborg
P. Molecular mechanisms of hepatic lipid accumulation in non-alcoholic fatty liver disease. Cell Mol Life Sci. 2018 Sep;75(18):3313-3327